فسخ قرارداد به چه معناست؟ معرفی انواع روش های فسخ قرارداد

فسخ قرارداد به چه معناست؟ فسخ از نظر لغوي به معناي منحل کردن و از بين بردن است. اين اصطلاح در بيشتر موارد در عوامل حقوقي مانند قرارداد يا معامله به کار ميرود. در اصطلاح حقوقي به حق فسخ، خيار فسخ مي گويند، خيار به همان معناي اختيار است. حق فسخ اختياري است که قانونگذار به هر دو طرف قرارداد بخشيده است تا در صورت وجود شرايط مشخصي بتوانند قرارداد را فسخ يا منحل کنند.

فسخ قرارداد زماني اتفاق مي‌افتد که يکي از طرفين قرارداد با آگاهي و اختيار تصميم مي‌گيرد که قرارداد را بصورت يک طرفه فسخ کند. ما در اين مقاله براي شما روش ها و قوانين فسخ قرارداد را گرد هم آورده ايم. با ما در سورن وکیل همراه باشيد.

فسخ قرارداد يعني چه؟

فسخ از نظر لغوي به معناي منحل کردن و لغو کردن چيزي است. در اصطلاح حقوقي به حق فسخ، خيار فسخ مي‌گويند، خيار به همان معناي اختيار است. حق فسخ اختياري است که قانونگذار به هر دو طرف قرارداد بخشيده است تا در صورت وجود شرايط مشخصي بتوانند قرارداد را فسخ يا منحل کنند. هر شخصي در طول زندگي خود به بهانه‌هاي مختلف و گوناگوني قراردادهايي با اشخاص ديگر منعقد مي‌کند. اين قرارداد‌ها ممکن است تجاري باشند يا ممکن است براي انجام کاري صورت گيرند که اهداف و منفعت هر دو طرفين قرارداد در آن‌ها نقشي ندارد. شما میتوانید از طریق موسسه حقوقی ما با بهترین وکیل فسخ قرارداد در کرج در ارتباط باشید.

در اکثر مواقع طبيعتاً اشخاصي که قرارداد را منعقد کرده‌اند مي خواهند آن را فسخ کنند و اثرهاي قانوني‌اش را از بين ببرند. قراردادها را ميتوان از چند روش فسخ کرد. گاهي قرارداد از طريق تحقق شروطي که در خود قرارداد ذکر شده است خودبه‌خود فسخ مي‌شود اين روش فسخ را روش فسخ قراردادهاي نامعين مي‌نامند. گاهي هم قرارداد بر اثر تحقق شرايطي که در قانون آمده فسخ مي‌شود اين روش را نيز روش قراردادهاي معين مي‌نامند. در مواردي هم قرارداد با حکم دادگاه و به دليل اجرا نشدن و به جاي نياوردن تعهدهايي که در قرارداد آمده است، فسخ مي‌گردد. 

فسخ قرارداد به چه معناست؟

زماني که فسخ قرارداد اتفاق بيفتد با اراده و اختيار يک طرف يا هر دو طرف قرارداد، قرارداد به اتمام ميرسد و  اثر قانوني و حقوقي آن از بين مي‌رود. اين نکته از اين جهت مهم است که وقتي قراردادي فسخ مي‌شود اثرات حقوقي و قانوني آن تا زمان فسخ جاري و ساري است و طرفين مجبور به رعايت آن هستند و از زماني هم که فسخ شد آثاري که به موجب قرارداد قبل از فسخ به بار آمده از بين نمي‌رود. به معنايي ديگر فسخ عطف بما سبق نمي‌شود.

اما باطل شدن قرارداد زماني رخ مي‌دهد که قرارداد از ابتدا صحيح نبوده باشد و از لحاظ قانوني به درستي منعقد نشده است.
 در چنين شرايطي نه تنها قرارداد منحل مي‌شود و اثرات حقوقي و قانوني‌اش از بين مي‌رود بلکه به دليل درست نبودن شرايط قرارداد شرايطي که در اثر قرارداد از روز اول آن به وجود آمده است نيز بايد از بين برود و به عبارتي بايد شرايط طوري شود که به شکل شرايط قبل از انعقاد قرارداد برگردد.

انواع روش‌هاي فسخ به دلايل قانوني :

در روش فسخ قرارداد به يکي از طرفين قرارداد يا به هر دو طرف يا به شخصي جز آن‌ها که به آن خص ثالث گفته مي‌شود اين اختيار داده مي‌شود تا قرارداد را فسخ کند. فسخ يک عمل حقوقي است و در دسته ايقاعات قرار مي‌گيرد و تفاوت آن با اقاله در اين است که براي انجام حق فسخ به توافق طرفين قرارداد احتياجي نيست و همين که شخصي حق فسخ داشته باشد و شرايط آن محيا باشد مي‌تواند از آن بهره بگيرد و قرارداد را فسخ کند.

اما اقاله نياز به تراضي و توافق طرفين قرارداد دارد و اداره و اختيار هر دو طرف براي فسخ و انحلال قرارداد مي‌بايست همزمان به منصه ظهور برسد. 
همچنين تصميم فسخ کننده بايد اعلام شود و ظاهر  بيروني و مادي پيدا کند، هر چند به آگاهي طرف معامله نرسد. فسخ قرار داد همانند ساير اعمال حقوقي در موردي مؤثر است که اراده سالم باشد و از انساني آگاه و هوشيار سر بزند.حق و خيارات فسخ روش هاي بسيار زيادي دارند که ما در ادامه به مهم‌ترين هاي خيارات يا حق هاي‌ فسخ قانوني اشاره کرده ايم.

1- خيار مجلس

طبق ماده 307 قانوني مدني يکي از روش‌هاي فسخ قرارداد به روش قانوني خيار مجلس است. اين خيار(حق) مخصوص قرارداد بيع است و در شرايطي به انجام مي‌رسد که فروشنده و خريدار قرارداد بيع را منعقد کرده‌اند و قرارداد از لحاظ قانوني به صورت قطعي ثبت شده است اما هنوز از مجلسي که قرارداد در آن منعقد شده خارج نشده‌اند. در چنين شرايطي طرفين مي‌توانند بدون هيچ دليلي قرارداد را فسخ کند. 

در برخی موارد ممکن است ملکی دارای دو یا چند مالک باشد. در این صورت به آن ملک، ملک مشاع گفته میشود. در رابطه با اینکه ملک مشاع چیست بیشتر بخوانید

2- خيار شرط

 گاهي در هنگام عقد بيع و جزو شروط ضمن عقد به يکي از طرفين قرارداد يا هر دو طرف و يا حتي به شخصي ثالث اين اختيار داده مي‌شود که در مدت معيني بتوانند آن قرارداد را فسخ کنند.نکته مهم درباره خيار شرط اين است که در قرارداد حتماً مدت زمان مشخصي ذکر شود و اگر مدت زمان آن معين و مشخص نباشد هم شرط باطل است و هم باعث مي‌شود که قرارداد اصلي که شرط فسخ ضمن آن آمده است هم باطل شود. شما میتوانید برای اطلاعات بیشتر مقاله خلع ید چیست و شرایط لازم برای طرح دعوی آن چگونه ‏می باشد؟ را مطالعه کنید.

نکات مهم درباره خيارات قانوني فسخ قرارداد

1-  صاحب حق فسخ مي تواند معامله را فسخ و منحل نکند و منفعت خود را در بقاي آن ببيند پس الزامي به اعمال خيار نيست.
2- طرفين با توافق بين خود مي توانند کليه اخيارات قانوني را از خود سلب نمايند اين عمل بسيار رايج است که در معاملات ذکر مي شود.

مراحل فسخ قرارداد

فسخ قرارداد ممکن است به دو صورت اعمال شود و مورد اجرا قرار گيرد :
 
1- با اعلام مشروط له و قبول مشروط عليه فسخ قرارداد به سادگي و با کمترين تبعات فسخ قرارداد انجام شده و در واقع با پذيرش طرفين قرارداد اختلافي به وجود نمي آيد و خود طرفين رابطه را مديريت نموده و کار به محکمه و دادگاه نمي کشد.

 
2- با اعمال و اعلام حق فسخ وجود حق و تمکين نسبت به آثار آن از سوي طرف قرارداد مورد انکار قرار مي گيرد؛ به اين معنا که مشروط له يا وجود چنين حقي را براي مشروط له را به رسميت و به صورت قانوني نمي شناسد و يا نمي خواهد به سادگي تن به آثار فسخ قرارداد بدهد و مسير آن را براي طرف قرارداد هموار نمايد. در اين صورت اعمال کننده حق فسخ يا مدعي وجود حق فسخ چاره اي ندارد جز اينکه به دادگاه مراجعه نموده و در اين خصوص طرح دعوا نمايد.ذ و البته لازم است قبل از هر اقدامي با يک روش غير قابل انکار اعلام فسخ را اثبات نماييد .

آثار فسخ قرارداد

اثر فسخ بر خلاف ابطال متوجه زمان اعمال حق فسخ و انحلال قرارداد و پس از آن است و اصولاً تاثيري در فاصله زماني بين تشکيل عقد تا زمان اعمال حق فسخ ( دوره حيات عقد) ندارد. به عبارت ديگر اصولاً در فاصله زماني بين بوجود آمدن عقد تا اعمال حق فسخ اثر عقد به نفع هر دو طرف وجود خواهد داشت و تنها پس از اعمال آن حق آثار عقد منتفي است.
بايد توجه داشت که اعمال حق فسخ حتماً بايد بروز و ظهور بيروني و قانوني داشته و اعلام شود و در صورتي که يک طرف قرارداد منکر باشد و تمکين نکند بايد آن را به صورت دادخواست از دادگاه خواسته تا از طريق بازوي اجرايي محکمه (اجراي احکام) به آثار و نتايج ناشي از فسخ رسيد.

سخن پاياني :
همانطور که در مطالب فوق گفته شد، فسخ قرارداد زماني اتفاق مي افتد که يکي از طرفين قرارداد با آگاهي و اختيار تصميم مي گيرد که قرارداد را بصورت يک طرفه فسخ کند. فسخ قرارداد از آن دسته اعمال حقوقي است که طرفين قرارداد يا شخصي که خيار فسخ آن را دارد، بايد با آگاهي کامل از انواع آن قوانين آن و آثار آن اين عمل را انجام  دهد.